page loading,   please wait ...
od 01.2007 serwis nieoficjalny

dzisiaj jest Wtorek 19 marca 2024 roku imieniny Aleksandryny, Józefa, Nicety
-
 
last edit
nie tylko w parafii
z historii parafii


ks. prałat Jan Skorupa
proboszcz parafii w Chrząszczycach
inicjator budowy naszej świątyni
1906 - 1980

 
   

Urodził się 8 marca 1906 roku w Sowczycach k/Olesna. W 1925r. ukończył gimnazjum w Kluczborku. Od 1925 do 1930 roku studiował na Uniwersytecie Wrocławskim na wydziale Filozofia i Teologia. Święcenia kapłańskie otrzymał we Wrocławiu z rąk Ks. Kardynała Bertrama. Z parafią Chrząszczyce, związany był przez 41 lat. W latach 1930 do 1935 był wikarym w Gliwicach i duszpasterzem w Wolgast. Przez cztery następne lata 1935 do 1939 przebywał we Wrocławiu, (1935-37) jako repetytor w Wyższym Seminarium Duchownym ( uczył języka polskiego) 1937-1939 jako prefekt wrocławskiego Seminarium w Collegium Georgianum. 21 września 1939 roku zostaje proboszczem parafii Schönkirch - Chrząszczyce.




życie ks. Jana a historia


Jego służba kapłańska, jako proboszcz, rozpoczęła się w naprawdę trudnej chwili. 15 lipca 1937 roku wygasła Konwencja Genewska w sprawie mniejszości na obszarze Śląska, który był objęty plebiscytem. Oba państwa, Niemcy i Polska, którym przydzielono po podziale odpowiednie terytoria, były zobowiązane do przestrzegania praw mniejszości. Na terenie śląska opolskiego prawa otrzymała mniejszość polska, a na terenie śląska katowickiego mniejszość niemiecka. Było to przede wszystkim prawo do odprawiania nabożeństw dla mniejszości w kościołach.

Prasa "Powstaniec Śląski" Nr 1 1932r. na polskim Śląsku, NSDAP na niemieckim Śląsku atakowały władze kościelne, aby te zabroniły odprawiania nabożeństw w językach mniejszości. Kardynał Bertam nie ugiął się przed partią, natomiast Polska prasa skutecznie podburzyła polskich Ślązaków, którzy zakłócali lub wręcz uniemożliwiali odprawianie nabożeństw dla mniejszości niemieckiej. "Objawy zachowania tego, co czeskie lub niemieckie na Zaolziu uważane były za zdradę polskości."   2)

29 czerwca 1939r. Bp. Adamski ogłosił publicznie: "Zawieszam czasowo we wszystkich kościołach diecezji i administracji kościelnej na Śląsku i za Olzą, używanie języka niemieckiego, także w kościołach, w których dotąd nie było ekscesów."

Rządowi niemieckiemu i partii NSDAP, posunięcie Bp. Adamskiego na polskim Śląsku, było na rękę. Zarządzono zniesienie nabożeństw w języku polskim na Śląsku opolskim, co Kardynał Bertam musiał wykonać. Kardynał Bertram ogłosił zawieszenie nabożeństw w języku polskim w diecezji wrocławskiej. "Ostatnia msza w tym języku na Górze św. Anny i w kilku innych kościołach, odbyła się 29 lipca 1939. Niektórzy historycy piszą tylko o zawieszeniu nabożeństw polskich na Śląsku niemieckim, zapominając o tym, że najpierw zawieszono je na Śląsku polskim."   3)

Za miesiąc, 1 września 1939 wybucha II Wojna Światowa. Jak już wspomniano, w 21 dniu trwania wojny, która dopiero nabierała rozpędu, 33 letni Ks. Jan Skorupa zostaje naszym proboszczem.

Nie zdążył poznać wielu parafian, szczególnie tych młodszych, gdyż zostali powołani do wojska. Nadchodziły też pierwsze wiadomości z frontu o poległych za Vaterland za Fürera, a następni żegnali się z rodzinami, bo potrzebni byli Fürerow. W końcowych dniach stycznia 1945 roku dla kościoła, już w Polsce, nastały nowe czasy. Zainteresowanych tym tematem, odsyłam do literatury ( Ewald Stefan Pollok "Śląskie tragedie"), a nasz Ks. proboszcz od tego roku zostaje członkiem Rady Diecezjalnej i spowiednikiem sióstr Franciszkanek Szpitalnych, a w 1947r.zostaje mianowany członkiem Kuratorium Drukarni Diecezjalnej.

5 lutego 1951 zostaje aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa (znane wszystkim starszym jako UB), po 3 tygodniach zwolniony. Od 1952 jest Egzaminatorem i Sędzią Pro synodalnym, oraz sekretarzem Funduszu Emerytalnego.

Aleksander Zawadzki 22 marca 1945 na posiedzeniu starostów w Katowicach powiedział, że nie pozwoli na odprawianie na terenie całego Śląska mszy w języku niemieckim. Księża, którzy nie dostosują się do tego zarządzenia, zostaną pouczeni, a jeżeli nadal będą odprawiali nabożeństwa w tym języku, zostaną odizolowani i wysłani do obozów. (protokół z odprawy starostów) Księża Diecezji Wrocławskiej napisali list do konferencji Biskupów (czerwiec 1945) w Częstochowie aby wstawili się do władz o umożliwienie używania tego języka w czasie spowiedzi i nauki przed komunijnej. Na co biskup katowicki Stanisław Adamski 11.07.1945 napisał. "wprowadzenie języka polskiego na terenie diecezji, ma pokazać niemieckiemu społeczeństwu, że tu są wyłącznie polskie ziemie i że Niemcy powinni je opuścić."   6)
8 września 1945 Kard. Hlond powołał prałata Bolesława Kominka na szefa "nowej administratury apostolskiej okręgu opolskiego" wbrew zaleceniom Ojca Świętego. Pius XII powiedział : tego nie chcieliśmy, a strona niemiecka uważała, że Hlond "okłamał Papieża Piusa XII i wyłudził od niego pełnomocnictwa, które potem daleko przekroczył i nadużył"

24 października 1946 Kard. Hlond - Prymas Polski napisał do Sekretariatu Stanu w Watykanie: "Praktyka potwierdziła, niestety, istnienie w tym pomyśle ludzkiego błędu. Mojego błędu."

W skład administracji Ks.prałata. B. Kominka weszło: 39 dekanatów i 438 parafii. Do tego składu należała i nasza parafia. Po objęciu administratury ks. prałat B. Kominek odwiedzał kolejno jemu podległe dekanaty. W Gliwicach, prałat B. Kominek do zebranych księży powiedział: "Cieszę się, iż nareszcie cały Śląsk powrócił do Macierzy. Rozpoczęła się nowa epoka w historii Polski. W przyszłości nie będzie miejsca dla języka i kultury niemieckiej. My nie chcemy z Niemcami mieć nic wspólnego. Od tej chwili można w kościele mówić tylko po polsku."    4)







Administrator Ks. Prałat Bolesław Kominek w środku na spotkaniu naszego Dekanatu w Chrząszczycach zimą 1945-46.


Na początku swej działalności na Opolszczyźnie, Ks. Prałat B. Kominek zabronił, na całym Górnym Śląsku, używania języka niemieckiego podczas nabożeństw, również przy spowiedzi. Takim traktowaniem niemieckich Ślązaków, zraził ich do siebie. Jako wzór przedstawiano Kard. A. Bertrama, który przed wojną w ciężkich czasach władzy faszystowskiej, do 1939 r. wysyłał do każdej parafii listy pasterskie w języku niemieckim i polskim.

Na początku 1950 roku Episkopat Polski - pod naciskiem komunistów - zaczyna usuwać z "ziem odzyskanych" administratorów apostolskich i ustanawia na ich miejsce wikariuszy kapitulnych, całkowicie podporządkowanych i spolegliwych wobec partii i rządu. Prymas Tysiąclecia Kard. Stefan Wyszyński, zatwierdza ich w obawie przed możliwą schizmą.

26 stycznia 1951 roku wywieziono administratora apostolskiego Ks. Bolesława Kominka do Krakowa - rano krótko przed otwarciem kurii opolskiej wtargnęli funkcjonariusze UB i poinformowano go, że zostaje natychmiast usunięty i wysiedlony. Milicyjnym samochodem uprowadzono go do Krakowa, a następnie osadzono go w małopolskiej wiosce. Usunięcie administratorów apostolskich miało zlikwidować stan tymczasowej administracji kościelnej na "Ziemiach Odzyskanych". Na miejsce Bolesława Kominka wybrano pod presją UB Ks. Emila Kobierzyckiego. Prymas bał się władzy i zaakceptował dokonany wybór.

Ks. Emil Kobierzycki, odegrał bardzo niechlubną rolę w 1954 roku. Jest odpowiedzialny za wysiedlenie z Opolszczyzny około 20 kapłanów - Ślązaków. Wydał wtedy dekret o usunięciu z parafii księży Ślązaków, którzy w swej działalności religijnej, przed i po wojnie troszczyli się jednakowo o ludność pochodzenia zarówno polskiego jak i niemieckiego. W 1954 roku na Śląsku dochodzi również do likwidacji 323 klasztorów żeńskich należących do 10 zgromadzeń i wywiezienia z nich do obozów pracy w województwach krakowskim, bydgoskim i poznańskim 1500 sióstr. Księża muszą odejść. W lipcu 1954 roku władze żądały usunięcia 21 proboszczów i przeniesienia ich do centralnej Polski, celem repolonizacji. Zarzucano im, że są Niemcami i germanizują ludność miejscową. Pod presją władz ugięła się wówczas opolska kuria. Kapłanom wręczono dekrety usuwające ich z parafii, w których powołano się na stosowne kanony prawa kościelnego, w tym na rzekomą nienawiść ludu wobec proboszczów.





Od lewej na górze: Siostra z domu Gambiec z Górek prowadziła przedszkole, Siostra Waleria opiekowała się kościołem, Siostra Angelika – organistka. Od lewej na dole: Siostra Przełożona. Ks. Jan Skorupa ,Siostra pielęgniarka. Zdjęcie wykonano 09.07.1954 na dzień przed wyjazdem - internowaniem.


Internowany 10.07.1954 (przebywa w Jutrosinie Wielkim oraz Benicach k/ Krotoszyna),
zwolniony 17.12.1956. Wydaleni księża mieli żal nie tylko do władz państwowych, ale i do kościelnych, które nie powiedziały stanowczo nie pozwalamy ! Te słowa, ze strony Kościoła wymagały by jednak heroizmu. Tego zabrakło. Po zwolnieniu z internowania, Ks. Bp Franciszek Jop przywrócił księży na swoje dawne parafie, ale siedmiu zdecydowało się wyjechać do Niemiec. Tu jeszcze raz podam, że Ks. Jan Skorupa przed wojną uczył przez 4 lata 1935 do 1939 w niemieckim seminarium in BRESLAU języka polskiego. Po 32 latach Kardynał B. Kominek pisze: "Repolonizacja nie jest wyrażeniem najszczęśliwszym. Używano go i nadużywano w pierwszych latach po wojnie. Najchętniej opuściłoby się ten wstydliwy, a nawet bolesny okres błędów i wypaczeń."   5)








Od lewej Ks. Franciszek Pieruszka i Ks. Jan Skorupa.
Za nimi idzie arcybiskup Karol Wojtyła


W 1957 roku Ks. Bp. Franciszek Jop mianuje go Konsultorem Diecezjalnym, czyli najbliższym współpracownikiem biskupa. 15 lutego 1960r. Ks. Jan Skorupa zostaje wybrany Dziekanem Dekanatu prószkowskiego.

24 listopada 1962r. mianowany Prałatem - Szambelan Ojca św. Jana XXIII. W 1978 ponownie wybrany Dziekanem Dekanatu Prószkowskiego. 19 listopada 1975r. Dekretem Stolicy Apostolskiej otrzymuje "Podziękowanie za współpracę wokół Dzieła Misji Katolickich"

20 stycznia 1980 roku umiera. Pogrzeb Ks. Prałata Jana Skorupy w Chrząszczycach prowadzi nasz bp Alfons Nosol.



wstecz
opracowanie:   Rudolf Zmarzły     zdjęcia:   archiwum
autorska strona www:   miejscowość Folwark (parafia Chrząszczyce)
Copyright © 2007   wszelkie prawa zastrzeżone
opracowano na podstawie:
1)   Macała J "Duszpasterstwo" s. 136
2)   Ks. Olszar H. "Podział narodowościowy kapłanów diecezji katowickiej i Administracji Śląska Zaolziańskiego
w okresie międzywojennym" Kwartalnik Opolski 1/1996r. s.55.
3)   Ewald Stefan Pollok "Śląskie tragedie" s. 298.
4)   Thomas Urban "Niemcy w Polsce" Instyt Śląski w Opolu.
5)   B. Kominek kard. W służbie "Ziem Zachodnich" Wrocław 1977
6)   M.Kneip "Die Deutsche Sprache in Oberschlesien" Dortmund1999
oraz informacje prasowe.


Uzywamy cookies i podobnych technologii m.in. w celach: swiadczenia uslug, reklamy, statystyk.
Korzystanie z witryny bez zmiany ustawien Twojej przegladarki oznacza, ze beda one umieszczane w Twoim urzadzeniu koncowym.
Pamietaj, ze zawsze mozesz zmienic te ustawienia. Szczegoly znajdziesz w
Polityce Prywatnosci.



  
Strona wygenerowana w czasie:   0.032 s.